Czy można nosić soczewki i okulary naprzemiennie? Praktyczny poradnik dla osób dbających o komfort widzenia

Zarówno soczewki kontaktowe, jak i okulary korekcyjne pozwalają uzyskać ten sam efekt końcowy — dobrą ostrość widzenia. Każde z tych rozwiązań ma swoje zalety, ograniczenia i sytuacje, w których sprawdza się lepiej niż drugie. Coraz częściej użytkownicy pytają jednak nie „co wybrać — okulary czy soczewki?”, lecz „czy mogę korzystać z obu zamiennie, zależnie od potrzeb?”. Jeszcze kilka lat temu panowało błędne przekonanie, że oko musi przyzwyczaić się do jednej formy korekcji i nie należy jej zmieniać, bo prowadzi to do zmęczenia wzroku, pogorszenia ostrości lub tzw. rozleniwienia oka. Dziś wiemy, że to mit.

Czy oczy potrzebują przerwy od soczewek?

Oko nie „rozleniwia się” ani nie pogarsza swojej pracy dlatego, że raz nosisz okulary, a raz soczewki. Wada wzroku nie ma związku z tym, czy światło skupiane jest przez soczewkę kontaktową bezpośrednio na rogówce czy przez soczewkę okularową znajdującą się kilka–kilkanaście milimetrów od oka. Źródłem wady są cechy anatomiczne — kształt gałki ocznej i rogówki oraz moc refrakcyjna układu optycznego oka. Możesz zmieniać formę korekcji tak często, jak chcesz, o ile zachowasz zasady bezpieczeństwa i higieny, które chronią powierzchnię oka przed przesuszeniem i infekcją. Naprzemienne noszenie soczewek i okularów to w rzeczywistości najbardziej zdrowy i racjonalny sposób korzystania z korekcji wzroku. Dzięki temu możesz dopasować rodzaj korekcji do sytuacji — soczewki w dni, kiedy jesteś aktywny lub pracujesz w ruchu, okulary w dni regeneracyjne, gdy oczy potrzebują przerwy od materiału, z którego wykonane są soczewki.

Soczewki kontaktowe — nawet ta najwyższej jakości — jest ciałem obcym umieszczonym na powierzchni oka. Jej zadaniem jest przepuszczanie jak największej ilości tlenu do rogówki, ponieważ to właśnie tlen oraz prawidłowo stabilny film łzowy odpowiadają za zdrowe, niepodrażnione oko. W ciągu dnia mrugamy średnio ok. 12–20 tysięcy razy. Każde mrugnięcie rozprowadza łzy po powierzchni oka i usuwa zanieczyszczenia. Użytkowanie soczewek zmienia ten proces: rogówka otrzymuje mniej tlenu, a film łzowy musi pracować intensywniej, aby zapewnić oko odpowiednio nawilżone.

Organizm potrafi to zrekompensować, ale tylko wtedy, gdy ma zapewniony czas bez soczewki. Kiedy rano zakładasz coś obcego na powierzchnię oka i usuwasz to dopiero późnym wieczorem, oko pracuje przez wiele godzin w stanie ciągłego wysiłku. Dlatego specjaliści optometrii rekomendują zasadę „12 na 12”: maksymalnie dwanaście godzin w soczewkach i przynajmniej dwanaście godzin przerwy w ciągu doby. Oczywiście nie zawsze jest to możliwe — ale już samo zastąpienie soczewek okularami w dni, gdy nie wychodzisz z domu albo masz pracę komputerową przez wiele godzin, znacząco poprawia komfort.

Czy częste zmiany soczewki - okulary pogarszają wzrok?

To jedno z najczęstszych pytań zadawanych optometrystom.

Nie. Zmiana formy korekcji nie ma wpływu na wzrost wady wzroku.

Wada wzroku zmienia się na skutek czynników genetycznych i rozwojowych. To, czy światło skupi w odpowiednim miejscu na siatkówce soczewka okularowa czy kontaktowa, nie zmienia procesu wzrokowego. Oko nie zapomina, jak patrzeć. Nie „rozleniwia się” ani nie wymaga „przyzwyczajenia się” do jednego rodzaju korekcji. Użytkownicy soczewek często doświadczają wrażenia, że w okularach widzą minimalnie gorzej przy tej samej mocy. Wynika to z faktu, że:

• soczewki przylegają do oka, więc nie ma efektu dystansu optycznego,
• okulary mają tzw. vertex distance — odległość soczewki od oka, która wpływa na odczuwalną moc.

Po zdjęciu soczewek oko musi wrócić do innej geometrii widzenia — taka adaptacja trwa chwilę. Rogówka pod soczewką może na moment zmienić poziom nawilżenia, co daje wrażenie lekkiego rozmycia. To normalne i przemijające.

Dlaczego warto mieć i okulary, i soczewki?

Użytkownik soczewek korzystający jedynie z nich jest jak kierowca, który ma tylko samochód terenowy i próbuje nim wszędzie dojechać. Soczewki są genialne, ale nie do każdej sytuacji. Okulary korekcyjne natomiast nie zawsze sprawdzą się np. w sporcie. Kombinacja obu daje najlepsze korzyści:

• maksymalna swoboda podczas aktywności,
• higiena i regeneracja oka, gdy jest zmęczone,
• estetyka — możesz zmieniać styl dowolnie,
• możliwość natychmiastowego przełączenia się na okulary, gdy pojawia się alergia, zaczerwienienie oczu lub uczucie piasku pod powiekami.

Kiedy zdecydowanie lepsze są okulary?

Są sytuacje, w których okulary są zdrowszym wyborem, niezależnie od preferencji użytkownika.

• Suche powietrze, klimatyzacja, praca przy komputerze
  Pod wpływem wielogodzinnego patrzenia w monitor mrugamy rzadziej. Oko odparowuje, soczewka wysycha szybciej, komfort spada.
• Alergie sezonowe
  Pyłki, kurz, roztocza — wszystko to osadza się na soczewce i drażni oko.
• Przeziębienie lub infekcja
  Podczas choroby układ odpornościowy jest osłabiony. Ryzyko infekcji bakteryjnej lub wirusowej wzrasta wielokrotnie.
• Zaczerwienienie lub podrażnienie oczu
  W takiej sytuacji noszenie soczewek to najgorsza decyzja — oko daje sygnał alarmowy.

Warto wtedy zostawić soczewki w pojemniku lub użyć jednodniowych, które są bardziej higieniczne.

Kiedy soczewki są lepsze niż okulary?

• aktywność fizyczna (brak ryzyka zsunięcia się oprawki),
• każda sytuacja wymagająca swobody ruchów,
• intensywne dni poza domem,
• podróże (okulary mogą parować, ramię może ucisnąć ucho w trakcie wielogodzinnej jazdy),
• zimą, gdy okulary zaparowują po wejściu do ciepłego pomieszczenia.

Soczewki pozwalają widzieć „naturalnie”: szerzej, bez ograniczeń bocznych, bez odbić światła.

Czy można zdjąć soczewki w ciągu dnia i założyć okulary?

Tak — możesz zdjąć soczewki w dowolnym momencie i założyć okulary. To nie tylko dozwolone, ale w wielu przypadkach zalecane przez optometrystów. Soczewka kontaktowa pracuje bezpośrednio na powierzchni rogówki i ogranicza jej dostęp do tlenu. Nawet jeśli jest wykonana z nowoczesnego materiału silikonowo-hydrożelowego, przepuszczającego dużo tlenu, zawsze będzie stanowiła pewną barierę. W ciągu dnia oczy męczą się nie tylko patrzeniem, ale też środowiskiem, w którym przebywamy — klimatyzacją, suchym powietrzem, kurzem, dymem, światłem ekranu.

Dlatego zdjęcie soczewek i przejście na okulary w trakcie dnia:

• daje rogówce natychmiastowy dopływ tlenu,
• pozwala filmowi łzowemu odbudować się naturalnie,
• zmniejsza ryzyko podrażnień i mikro-urazów,
• wpływa korzystnie na komfort widzenia następnego dnia.

Można powiedzieć, że okulary w ciągu dnia działają jak „reset” dla oczu.